Orteza na opadającą stopę – jak długo trzeba ją nosić?

Opadająca stopa, znana również jako stopa opadająca lub porażenie nerwu strzałkowego, to schorzenie objawiające się trudnością lub niemożnością uniesienia przedniej części stopy. Prowadzi to do charakterystycznego sposobu chodzenia, zwanego chodem brodzącym. Jednym z podstawowych sposobów leczenia tej dolegliwości jest zastosowanie ortezy stawu skokowego, która wspomaga prawidłowe ustawienie stopy i zapobiega jej opadaniu. Wiele osób zadaje sobie jednak pytanie: jak długo trzeba nosić ortezę na opadającą stopę?

Czym jest orteza na opadającą stopę?

Ortezyna na opadającą stopę to zewnętrzne urządzenie ortopedyczne, które stabilizuje, unieruchamia lub koryguje ustawienie stawu bądź kończyny. W przypadku opadającej stopy stosuje się specjalistyczne ortezy typu AFO (ang. Ankle-Foot Orthosis), które utrzymują stopę w pozycji neutralnej, zapobiegając jej opadaniu podczas chodu.

Ortezy na opadającą stopę mogą mieć różną budowę – od lekkich i elastycznych modeli wykonanych z włókien węglowych, po sztywne ortezy z tworzyw sztucznych, często wyposażone w pasy stabilizujące i regulowane zawiasy.

Kiedy stosuje się ortezę na opadającą stopę?

Ortezę stosuje się przede wszystkim u pacjentów, u których doszło do osłabienia lub porażenia mięśni odpowiedzialnych za unoszenie stopy. Najczęstsze przyczyny opadania stopy to:

• uszkodzenie nerwu strzałkowego, np. w wyniku urazu, ucisku lub operacji,
• neuropatie, m.in. cukrzycowa,
• choroby neurologiczne, takie jak stwardnienie rozsiane, SLA czy udar mózgu,
• urazy kręgosłupa z uszkodzeniem rdzenia,
• miopatie i dystrofie mięśniowe.

Orteza pozwala na poprawę wzorca chodu, zwiększenie bezpieczeństwa i komfortu pacjenta, a w wielu przypadkach zapobiega dalszym komplikacjom ortopedycznym.

Jak długo trzeba nosić ortezę na opadającą stopę?

Czas noszenia ortezy zależy od wielu czynników, przede wszystkim od przyczyny opadania stopy, stopnia uszkodzenia nerwów lub mięśni, a także rokowań w zakresie powrotu funkcji neurologicznych. Wyróżnić można kilka scenariuszy:

Czasowe stosowanie ortezy

W przypadkach, gdy opadanie stopy jest wynikiem przemijającego uszkodzenia nerwu, np. po operacji lub urazie, orteza może być potrzebna przez kilka tygodni do kilku miesięcy. Stosuje się ją wówczas jako wsparcie w okresie rehabilitacji, do momentu odzyskania pełnej funkcji mięśni.

Długoterminowe stosowanie ortezy

W sytuacjach, gdy dochodzi do trwałego uszkodzenia nerwu strzałkowego lub mamy do czynienia z chorobami przewlekłymi (np. stwardnienie rozsiane, zanik mięśni), orteza może być konieczna na stałe. U takich pacjentów urządzenie nie tylko poprawia komfort życia, ale jest niezbędnym elementem codziennego funkcjonowania.

Stosowanie okresowe i adaptacyjne

Niektórzy pacjenci noszą ortezę tylko podczas aktywności fizycznej lub wychodzenia z domu. Dotyczy to osób z częściowym niedowładem, które przy odpowiednim wspomaganiu ortezą potrafią poruszać się bezpiecznie i bez ryzyka upadku.

Co wpływa na długość noszenia ortezy?

Na czas korzystania z ortezy wpływa wiele czynników:

• etiologia opadania stopy – urazowe vs neurologiczne,
• wiek pacjenta i zdolność regeneracji nerwów,
• zaawansowanie choroby podstawowej,
• efekty rehabilitacji – im lepsze postępy, tym szybciej możliwa rezygnacja z ortezy,
• obecność innych schorzeń (cukrzyca, uszkodzenia rdzenia, artropatie),
• motywacja i samodzielność pacjenta – w zakresie ćwiczeń i rehabilitacji.

Rehabilitacja odgrywa kluczową rolę w procesie leczenia. Współpraca z fizjoterapeutą może znacznie skrócić czas potrzebny na noszenie ortezy, pod warunkiem że przyczyną opadania stopy jest odwracalne uszkodzenie.

Jakie są zasady użytkowania ortezy?

Aby korzystanie z ortezy było skuteczne i bezpieczne, należy przestrzegać kilku zasad:

• Zakładać ją codziennie, zgodnie z zaleceniami lekarza lub fizjoterapeuty.
• Noszenie odpowiedniego obuwia, które dobrze współgra z ortezą (najczęściej buty sportowe lub ortopedyczne).
• Dbanie o higienę skóry i samej ortezy, by uniknąć odparzeń i podrażnień.
• Regularne kontrole ortopedyczne, pozwalające na ocenę skuteczności ortezy i konieczność jej modyfikacji.
• Ćwiczenia rehabilitacyjne, które wspomagają powrót funkcji i ograniczają zanik mięśni.

Czy można całkowicie zrezygnować z ortezy?

W wielu przypadkach – tak, jednak pod warunkiem, że przyczyna opadania stopy ustępuje, a funkcja mięśni grzbietowych stopy zostaje częściowo lub całkowicie przywrócona. Odstawienie ortezy możliwe jest tylko po ocenie specjalisty, który sprawdza siłę mięśniową, zakres ruchu oraz stabilność chodu pacjenta.

Zdarzają się również sytuacje, w których ortezę zastępuje się innym rozwiązaniem, np. zabiegiem chirurgicznym (transpozycja ścięgien, rekonstrukcja nerwów) lub zastosowaniem implantów neurostymulujących.

Jak długo trwa rehabilitacja przy opadającej stopie?

Rehabilitacja przy opadającej stopie jest procesem indywidualnym i może trwać:

• od kilku tygodni w przypadku łagodnego porażenia nerwu,
• do wielu miesięcy, gdy mamy do czynienia z poważnym uszkodzeniem,
• nawet przez całe życie, w chorobach przewlekłych.

W skład rehabilitacji wchodzą ćwiczenia wzmacniające, stretching, elektroterapia, trening chodu, a czasem również terapia manualna. Jej celem jest nie tylko poprawa siły mięśniowej, ale także reedukacja prawidłowego wzorca ruchu.

Ile kosztuje i jak dobrać odpowiednią ortezę?

Ceny ortez na opadającą stopę są zróżnicowane – od kilkuset do kilku tysięcy złotych – w zależności od konstrukcji i materiału wykonania. W Polsce możliwe jest częściowe refundowanie ortezy przez NFZ na podstawie zlecenia od lekarza specjalisty (np. ortopedy, neurologa lub rehabilitanta).

Dobór ortezy powinien być przeprowadzony indywidualnie, z uwzględnieniem:

• stopnia niedowładu,
• aktywności pacjenta,
• budowy anatomicznej kończyny,
• preferencji co do komfortu i estetyki.

Najlepiej, aby orteza była dopasowana przez doświadczonego fizjoterapeutę lub technika ortopedycznego.

Jak długo nosić ortezę na opadającą stopę?

Długość noszenia ortezy na opadającą stopę uzależniona jest od wielu czynników i zawsze powinna być ustalana indywidualnie. W przypadkach odwracalnych uszkodzeń może to być kwestia kilku miesięcy, natomiast przy trwałych zmianach neurologicznych – noszenie ortezy staje się długoterminowe lub stałe. Kluczowe znaczenie ma tutaj rehabilitacja i regularna kontrola stanu neurologiczno-ortopedycznego.

Orteza nie musi być wyrokiem na całe życie – często jest etapem przejściowym w procesie leczenia, który pozwala pacjentowi zachować mobilność, uniknąć powikłań i poprawić jakość codziennego funkcjonowania.